តើពន្ធគយជាអ្វី? ហេតុអ្វីបានជា Trump ប្រើប្រាស់ពន្ធគយជាឧបករណ៍គំរាមប្រទេសមួយចំនួន រួមទាំងសហភាពអឺរ៉ុប?

ប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោក Donald Trump បានដាក់ពន្ធថ្មីលើការនាំចូលពីម៉ិកស៊ិក និងកាណាដា ហើយបានបង្កើនការយកពន្ធទ្វេដងលើទំនិញចិននាពេលថ្មីៗនេះ។ ប៉ុន្តែមួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីការចាប់ផ្តើមទាំងនេះ លោក Trump បានប្រកាសពីការលើកលែងរយៈពេលមួយខែសម្រាប់ក្រុមហ៊ុនផលិតរថយន្តអាមេរិក ដែលត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងរងផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ខណៈដែលពីមុនលោកបានប្រកាសពន្ធលើការនាំចូលដែក និងអាលុយមីញ៉ូមទាំងអស់។

ប្រទេសកាណាដា និងចិនបានសងសឹកជាមួយនឹងពន្ធគយរបស់ខ្លួនប្រឆាំងនឹងទំនិញរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលបង្កឱ្យមានការភ័យខ្លាចនៃសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក និងតម្លៃកាន់តែខ្ពស់។

តើពន្ធគយគឺជាអ្វី ហើយតើពួកគេដំណើរការយ៉ាងដូចម្តេច?

ពន្ធគយគឺជាពន្ធដែលគិតលើទំនិញដែលនាំចូលពីប្រទេសផ្សេងៗ។ ក្រុមហ៊ុនដែលនាំទំនិញពីបរទេសចូលប្រទេសត្រូវបង់ពន្ធជូនរដ្ឋាភិបាល។ ជាធម្មតា ពន្ធគយគឺជាភាគរយនៃតម្លៃផលិតផលមួយ។ ការដាក់ពន្ធ ២០% លើទំនិញរបស់ចិនមានន័យថា ផលិតផលដែលមានតម្លៃ ១០ ដុល្លារ នឹងត្រូវគិតថ្លៃបន្ថែម ២ ដុល្លារលើវា។ ក្រុមហ៊ុនអាចជ្រើសរើសបញ្ជូនតម្លៃពន្ធមួយចំនួន ឬទាំងអស់ដល់អតិថិជន។

ជាធម្មតាសហរដ្ឋអាមេរិកបានគិតថ្លៃពន្ធទាបលើទំនិញជាងប្រទេសដទៃទៀត ដែលមានន័យថាផែនការទៅវិញទៅមករបស់គាត់អាចនាំឱ្យមានការកើនឡើងភ្លាមៗ និងយ៉ាងខ្លាំងនៃអត្រាពន្ធ – និងចំពោះតម្លៃដែលមនុស្សបង់នៅពេលទូទាត់។

ហេតុអ្វីបានជា Trump ប្រើនយោបាយតម្លើងពន្ធ?

ពន្ធគយគឺជាផ្នែកកណ្តាលនៃផែនការសេដ្ឋកិច្ចរបស់លោក Trump ។ លោកនិយាយថា ពន្ធនឹងជំរុញផលិតកម្មរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និង ការពារការងារព្រមទាំងបង្កើនប្រាក់ចំណូលពន្ធ និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ច។ ទំនិញពីប្រទេសចិន ម៉ិកស៊ិក និងកាណាដាមានច្រើនជាង ៤០% នៃការនាំចូលទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងឆ្នាំ២០២៤។ នៅពេលដែលគាត់បានប្រកាសជាលើកដំបូងនូវផែនការសម្រាប់ពន្ធថ្មី សេតវិមានបាននិយាយថា ប្រធានាធិបតីរូបនេះកំពុង “ចាត់វិធានការយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ដើម្បីរក្សា [ប្រទេសទាំងបី] ឱ្យទទួលខុសត្រូវចំពោះការសន្យារបស់ពួកគេក្នុងការបញ្ឈប់អន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ និងបញ្ឈប់សារធាតុពុល fentanyl និងថ្នាំដទៃទៀតមិនឱ្យហូរចូលប្រទេសរបស់យើង” ។

Fentanyl ត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងការស្លាប់ដោយប្រើថ្នាំជ្រុលរាប់ម៉ឺននាក់នៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិកជារៀងរាល់ឆ្នាំ។
រដ្ឋបាល Trump និយាយថា សារធាតុគីមីនេះមកពីប្រទេសចិន ខណៈពេលដែលក្រុមក្មេងទំនើងម៉ិកស៊ិកផ្គត់ផ្គង់វាដោយខុសច្បាប់ និងដំណើរការមន្ទីរពិសោធន៍ fentanyl នៅក្នុងប្រទេសកាណាដា។

នាយករដ្ឋមន្ត្រីកាណាដា Justin Trudeau បាននិយាយថា ប្រទេសរបស់លោកទទួលខុសត្រូវចំពោះតិចជាង ១% នៃសារធាតុ fentanyl ចូលសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលភាគច្រើនមកពីម៉ិកស៊ិក។ ជាមួយនឹងពន្ធគយ
Faisal Islam: សង្រ្គាមពន្ធបានចាប់ផ្តើមហើយ
ពន្ធគយរបស់ Trump ប្រថុយនឹងភាពចលាចលសេដ្ឋកិច្ច។

តើមានអ្វីកើតឡើងចំពោះការយកពន្ធលើប្រទេសចិន?
ការគិតថ្លៃ ១០% លើទំនិញទាំងអស់ដែលនាំចូលពីប្រទេសចិនបានចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី៤ ខែកុម្ភៈ។ ក្រោយមក លោក Trump បាននិយាយថា ការនាំចេញដែលមានតម្លៃតិចជាង $៨០០ នឹងត្រូវបានលើកលែង។ នៅថ្ងៃទី១០ ខែកុម្ភៈ ប្រទេសចិនបានឆ្លើយតបជាមួយនឹងពន្ធផ្ទាល់របស់ខ្លួន រួមទាំងពន្ធ ១០-១៥% លើទំនិញកសិកម្មមួយចំនួនរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ ទីក្រុងប៉េកាំងក៏បានកំណត់គោលដៅក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ ការពារជាតិ និងបច្ចេកវិទ្យាជាច្រើនរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ដោយបន្ថែមពួកគេទៅក្នុង “បញ្ជីអង្គភាពដែលមិនអាចទុកចិត្តបាន” និងដាក់ការត្រួតពិនិត្យការនាំចេញ។

ការយកពន្ធ ១០% បានកើនឡើងទ្វេដងដល់ ២០% នៅថ្ងៃទី៤ ខែមីនា។ ចិនបានជំរុញឲ្យអាមេរិកត្រឡប់ទៅចរចាជាមួយ ក្រុងប៉េកាំងវិញឲ្យបានឆាប់តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិន លោក Lin Jian បានព្រមានថា “ប្រសិនបើសហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែបន្តតម្លើងពន្ធបែបនេះ ប្រទេសចិនបានត្រៀមខ្លួនជាស្រេចសម្រាប់សង្គ្រាមប្រភេទណាមួយជាមួយអាមេរិក។

តើមានអ្វីកើតឡើងជាមួយពន្ធប្រឆាំងនឹងកាណាដា?

លោក Trump បានណែនាំពន្ធ ២៥% លើទំនិញពីប្រទេសជិតខាងអាមេរិក កាណាដា និងម៉ិកស៊ិក។ ទាំងនេះដើមឡើយគ្រោងនឹងចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី៤ ខែកុម្ភៈ ប៉ុន្តែទីបំផុតបានចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី៤ ខែមីនា។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ការនាំចូលថាមពលរបស់កាណាដាប្រឈមនឹងពន្ធ ១០% ។
លោក Trump ធ្លាប់បាននិយាយថាការពន្យារពេលរយៈពេលមួយខែនឹងអនុញ្ញាតឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកមើលឃើញថា “ថាតើកិច្ចព្រមព្រៀងសេដ្ឋកិច្ចចុងក្រោយជាមួយកាណាដា” អាចឈានដល់ឬអត់។

នាយករដ្ឋមន្ត្រី Justin Trudeau បានរិះគន់ពន្ធគយថាជា “រឿងល្ងង់ណាស់ដែលត្រូវធ្វើ” ហើយបានចោទប្រកាន់ Trump ពីផែនការ “ផ្ដួលរលំទាំងស្រុងនៃសេដ្ឋកិច្ចកាណាដា” ។ លោកបាននិយាយថា ប្រទេសរបស់លោកនឹងកំណត់គោលដៅភ្លាមៗនូវផលិតផលដែលមានតម្លៃ C$ ៣០bn ដែលចូលពីសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយទំនិញមានតម្លៃ C$១២៥bn បន្ថែមទៀតក្នុងរយៈពេល២១ ថ្ងៃ។ ប្រទេសកាណាដាក៏អាចដាក់កំហិតការចូលប្រើប្រាស់ថាមពលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ។ ប្រទេសនេះគឺជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់ប្រេងកំពូលដល់សហរដ្ឋអាមេរិក ហើយថែមទាំងផ្តល់ថាមពលអគ្គិសនីដល់ ៣០% នៃរដ្ឋផងដែរ។

នាយករដ្ឋមន្ត្រី Ontario លោក Doug Ford បាននិយាយថា លោកនឹងអនុវត្តការគិតថ្លៃបន្ថែម ២៥% លើការនាំចេញអគ្គិសនីរបស់ប្រទេសកាណាដាទៅកាន់រដ្ឋចំនួនបីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកគឺ Michigan, New York និង Minnesota ។ ហើយ លោកបាននិយាយថាលោកនឹងពិចារណាកាត់ផ្តាច់រដ្ឋទាំងនោះចេញពីអំណាចរបស់កាណាដាប្រសិនបើពន្ធរបស់អាមេរិកកើនឡើង។

ដោយឡែកប្រទេសម៉ិកស៊ិកក៏បានពន្យារពេលពន្ធសងសឹកលើទំនិញអាមេរិកបន្ទាប់ពីការផ្អាកដំបូងរបស់អាមេរិកផងដែរ។ ប្រធានាធិបតី Claudia Sheinbaum បានយល់ព្រមបញ្ជូនសមាជិក ១០,០០០ នាក់នៃឆ្មាំជាតិទៅកាន់ព្រំដែនសហរដ្ឋអាមេរិក – ម៉ិកស៊ិកដើម្បី “ទប់ស្កាត់ការជួញដូរគ្រឿងញៀនជាពិសេស fentanyl” ។
លោកស្រីបាននិយាយថាសហរដ្ឋអាមេរិក បានយល់ព្រមក្នុងការបង្កើនវិធានការទប់ស្កាត់ការជួញដូរអាវុធដែលមានថាមពលខ្ពស់របស់អាមេរិកចូលក្នុងប្រទេសម៉ិកស៊ិក។
ថ្លែងបន្ទាប់ពីពន្ធគយរបស់លោក Trump ចូលជាធរមាននៅថ្ងៃទី៤ ខែមីនា Sheinbaum បាននិយាយថាការសម្រេចចិត្តរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងការបន្តការយកពន្ធ ២៥% មិនមានហេតុផលទេ – ដោយបន្ថែមថាម៉ិកស៊ិកចង់បានការគោរពពីអ្នកជិតខាងភាគខាងជើងរបស់ខ្លួន។
លោកស្រីបានបន្ថែមថា ប្រទេសម៉ិកស៊ិកនឹងដាក់ “វិធានការពន្ធគយ និងមិនមែនពន្ធ” ជាការឆ្លើយតប ហើយបានសន្យាថានឹងកំណត់ព័ត៌មានលម្អិតបន្ថែមទៀតនៅថ្ងៃទី៩ ខែមីនា ខាងមុខនេះ។

អ្នកជំនាញខ្លះណែនាំថា ការដំឡើងពន្ធថ្មីរបស់លោក Trump អាចជំរុញឱ្យមានសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មកាន់តែទូលំទូលាយ ដែលអាចធ្វើអោយតម្លៃកើនឡើង។ ជាមួយគ្នានេះក៏មានការព្យាករថា អត្រាអតិផរណាប្រចាំឆ្នាំរបស់អាមេរិកអាចកើនឡើងពី ២.៩% ដល់ ៤%។

មិនត្រឹមតែប្រទេសចិន កាណាដា និងម៉ិកស៉ិកទេ ក្នុងអំឡុងពេលកិច្ចប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្ត្រីកាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែកុម្ភៈ លោក Trump បាននិយាយថា លោកនឹងប្រកាសដាក់ទណ្ឌកម្មលើទំនិញរបស់សហភាពអឺរ៉ុប “ឆាប់ៗនេះ” នេះផងដែរ។ ជាការឆ្លើយតប គណៈកម្មការអឺរ៉ុបបាននិយាយថា ខ្លួននឹងមានប្រតិកម្ម “យ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ និងភ្លាមៗប្រឆាំងនឹងពន្ធមិនសមហេតុផលរបស់អាមេរិក”៕

ប្រភព៖ BBC News