ចៅក្រម ICC បញ្ជាឱ្យរក្សាទុកជាសម្ងាត់នូវសំណើសុំដីកាចាប់ខ្លួនក្នុងសំណុំរឿងប៉ាឡេស្ទីន

ព្រះរាជអាជ្ញានៃតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិត្រូវបានរារាំងមិនឱ្យផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈនូវពាក្យសុំថ្មីណាមួយសម្រាប់ដីកាចាប់ខ្លួននៅក្នុងសំណុំរឿងប៉ាឡេស្ទីនរបស់តុលាការ បន្ទាប់ពីចៅក្រមបានបញ្ជាឱ្យពួកគេរក្សាការសម្ងាត់។ នៅក្នុងដីកាដែលចេញក្នុងខែនេះ ចៅក្រម ICC បានប្រាប់ព្រះរាជអាជ្ញា Karim Khan ថាលោកមិនអាចធ្វើការប្រកាសជាសាធារណៈដែលសំដៅទៅលើអត្ថិភាពនៃពាក្យសុំដីកាចាប់ខ្លួន ឬចេតនារបស់លោក ក្នុងការស្វែងរកពួកគេទៀតទេ។

បទបញ្ជាថ្មីនេះកើតឡើងនៅពេលដែល Khan កំពុងរៀបចំកម្មវិធីថ្មីសម្រាប់ជនសង្ស័យអ៊ីស្រាអែល ពាក់ព័ន្ធនឹងឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម និងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់នៅក្នុងទឹកដីប៉ាឡេស្ទីនដែលកាន់កាប់ នេះបើយោងតាមប្រភពដែលដឹងពីស្ថានភាព។ Khan បានទទួលដីកាចាប់ខ្លួនរួចហើយប្រឆាំងនឹងនាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល Benjamin Netanyahu និងអតីតរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិរបស់គាត់ Yoav Gallant ។ ដីកាក៏ត្រូវបានទទួលផងដែរ សម្រាប់មេដឹកនាំស្លាបយោធារបស់ក្រុមហាម៉ាសប៉ុន្តែត្រូវបានដកចេញបន្ទាប់ពីលោកត្រូវបានគេបញ្ជាក់ថាបានស្លាប់។

បទបញ្ជាថ្មីៗនេះដែលដាក់កំហិតលើ Khan កើតឡើងចំពេលមានភាពតានតឹងរវាងព្រះរាជអាជ្ញា និងចៅក្រម ICC ជុំវិញការដោះស្រាយការស៊ើបអង្កេតប៉ាឡេស្ទីន និងករណីជាច្រើនទៀតដែលគាត់បានប្រកាសជាសាធារណៈនូវការសម្រេចចិត្តក្នុងការស្វែងរកដីកា ដែលជាចំណាត់ការមួយបានចាកចេញពីវិធីសាស្រ្តរបស់អ្នកកាន់តំណែងមុន។

Khan ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែថ្មីៗនេះបាននិយាយថាលោកបានដាក់ពាក្យសុំ ប៉ុន្តែមិនទាន់ទទួលបានដីកាចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា ក៏ដូចជាមេដឹកនាំកំពូលរបស់តាលីបង់ និងប្រធានយុត្តិធម៌អាហ្វហ្គានីស្ថាននោះទេ។ លោកក៏បានចង្អុលបង្ហាញនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិថាលោកនឹងស្វែងរកដីកាសម្រាប់មនុស្សដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីអំពើឃោរឃៅនៅក្នុងតំបន់ West Darfur នៃប្រទេសស៊ូដង់។

ភាពច្របូកច្របល់នៃការប្រកាសនេះបានកើតឡើងនៅពេលដែល Khan ប្រឈមមុខនឹងការរំពឹងទុកនៃទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកប្រឆាំងនឹងលោក- ដែលបានកើតឡើងនៅក្នុងខែកុម្ភៈ – និងបន្ទាប់ពីការចោទប្រកាន់ពីបទប្រព្រឹត្តិខុសផ្លូវភេទដោយសមាជិកនៃបុគ្គលិករបស់លោក ខណៈដែល Khan បានបដិសេធការចោទប្រកាន់នេះ។

យោងតាមមន្ត្រីតុលាការដែលមានចំណេះដឹងអំពីការពិភាក្សាផ្ទៃក្នុង ការផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈដែលបង្កើតដោយសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់លោក Khan បានធ្វើឱ្យចៅក្រម និងបុគ្គលិករបស់ ICC ខកចិត្តដោយសារតែការព្រួយបារម្ភអំពីសកម្មភាពរបស់លោក បានចាកចេញពីការអនុវត្តជាប្រចាំ និងបានដាក់សម្ពាធលើចៅក្រមដែលពិចារណាលើពាក្យសុំ។

នៅក្នុងដីកាសម្ងាត់របស់ពួកគេនៅក្នុងករណីប៉ាឡេស្ទីន ចៅក្រមបានបិទការផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈ ដែលសូម្បីតែសំដៅលើការដាក់ពាក្យសុំដីកាចាប់ខ្លួន ហើយបានបញ្ជាឱ្យ Khan បដិសេធមិនបង្ហាញសំណើនាពេលខាងមុខណាមួយឡើយ លុះត្រាតែគាត់ទទួលបានការអនុញ្ញាតពីពួកគេ។ ប្រភពបីបាននិយាយថា ក្រុមចៅក្រម ICC ដាច់ដោយឡែកមួយបានចេញដីកាស្រដៀងគ្នានេះយ៉ាងហោចណាស់មួយករណីផ្សេងទៀត ដែលជាសញ្ញាជាក់ស្តែងនៃការបង្រ្កាបកាន់តែទូលំទូលាយលើវិធីសាស្រ្តរបស់លោក Khan ។

អ្នកនាំពាក្យរបស់រដ្ឋអាជ្ញាបាននិយាយថាពួកគេ «មិនអាចបញ្ជាក់ ឬ បដិសេធនូវអត្ថិភាព ឬ ខ្លឹមសារនៃការសម្រេចចិត្តរបស់តុលាការដែលតុលាការមិនត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈ»។

ពួកគេបាននិយាយថា ព្រះរាជអាជ្ញាបានធ្វើសកម្មភាពស្របតាមក្របខណ្ឌច្បាប់របស់តុលាការ ហើយការស្នើសុំដីកាចាប់ខ្លួន គឺជា “លទ្ធផលនៃការស៊ើបអង្កេតទូលំទូលាយ ឯករាជ្យ និងមិនលម្អៀងនៅក្នុងស្ថានភាពដែលស្ថិតនៅក្រោមយុត្តាធិការរបស់តុលាការ”។ ដំណើរការស្នើសុំដីកាចាប់ខ្លួន ICC ជារឿយៗកើតឡើងក្នុងដំណើរការបិទទ្វារ។ នេះអាចជាការការពារសុចរិតភាពនៃការស៊ើបអង្កេត ធានាសុវត្ថិភាពរបស់សាក្សី និងជនរងគ្រោះ និងកែលម្អឱកាសនៃការកំណត់ទីតាំង និងការចាប់ខ្លួនជនសង្ស័យ។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ព្រះរាជអាជ្ញាមានស្វ័យភាពសំខាន់ ហើយអាចផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈនូវពាក្យសុំដីកាចាប់ខ្លួន ប្រសិនបើឧទាហរណ៍ វាអាចមានឥទ្ធិពលរារាំងដល់ការបន្តឧក្រិដ្ឋកម្មដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ ហើយមិនរារាំងឱកាសចាប់ខ្លួន។

អ្នកស្នងតំណែងមុនរបស់ Khan Fatou Bensouda បានបង្ហាញពីអត្ថិភាពនៃដីកាចាប់ខ្លួន បន្ទាប់ពីត្រូវបានអនុម័តដោយចៅក្រម។ ប្រធានរដ្ឋអាជ្ញាទីមួយរបស់តុលាការលោក Luis Moreno Ocampo បានប្រកាសជាសាធារណៈអំពីចេតនារបស់គាត់ក្នុងការដាក់ពាក្យស្នើសុំចំនួនបីដងក្នុងអំឡុងពេលប្រាំបួនឆ្នាំរបស់គាត់។ នៅពេលត្រូវបានអនុម័ត ដីកាចាប់ខ្លួនបញ្ជាក់ថាមាន “សមហេតុផលក្នុងការជឿថា” បុគ្គលជាប់ចោទបានប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋនៅក្នុងយុត្តាធិការរបស់ ICC និងបង្កើតយន្តការផ្លូវច្បាប់ដើម្បីនាំជនជាប់ចោទទៅកាន់តុលាការដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងឡាអេ ដើម្បីធ្វើការកាត់ក្តី។

Khan បានប្រកាសជាសាធារណៈនូវពាក្យសុំដីកាចាប់ខ្លួននៅឆ្នាំ២០២២ តិចជាងមួយឆ្នាំក្នុងអាណត្តិរបស់លោកសម្រាប់ជនសង្ស័យដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មនៅហ្សកហ្ស៊ី។ លោកបាននិយាយឡើងវិញនូវយុទ្ធសាស្រ្តកាលពីឆ្នាំមុន នៅពេលដែលគាត់បានបង្ហាញពីសំណើសុំដីកានៅក្នុងការស៊ើបអង្កេតរបស់តុលាការប៉ាឡេស្ទីនសម្រាប់មេដឹកនាំអ៊ីស្រាអែល និងក្រុមហាម៉ាស់នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាវីដេអូ និងបទសម្ភាសន៍ជាមួយទូរទស្សន៍ CNN ។

ការសម្រេចចិត្តរបស់ព្រះរាជអាជ្ញាក្នុងការផ្សព្វផ្សាយដីកាចាប់ខ្លួនជុំទីមួយនៅក្នុងករណីប៉ាឡេស្ទីនត្រូវបានជំទាស់ដោយបុគ្គលិកជាន់ខ្ពស់មួយចំនួនរបស់ Khan ។ ពួកគេបាននិយាយថា ចំណាត់ការនេះបានដាក់ចៅក្រមទាំងបីនាក់ដែលត្រួតពិនិត្យករណីនេះនៅក្រោមសម្ពាធសាធារណៈដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមក។ ក្រុមចៅក្រមដែលបានអនុម័តដីកាកាលពីខែវិច្ឆិកា ហាក់ដូចជាបានរារាំងលោក Khan ពីការធ្វើតាមវិធីសាស្រ្តស្រដៀងគ្នានេះ នៅពេលដែលលោកដាក់ពាក្យស្នើសុំដីកាចាប់ខ្លួនថ្មីនៅក្នុងសំណុំរឿងនេះ។ ប្រភពតុលាការបាននិយាយថា ពួកគេរំពឹងថា ដីកានឹងផ្តោតលើបទឧក្រិដ្ឋដែលគេចោទប្រកាន់នៅតំបន់ West Bank។

Bensouda បានចាប់ផ្តើមសំណុំរឿងប៉ាឡេស្ទីនរបស់ ICC ជាការស៊ើបអង្កេតឧក្រិដ្ឋកម្មជាផ្លូវការនៅឆ្នាំ២០២១។ Khan បានទទួលមរតកការស៊ើបអង្កេតនេះ ហើយបានពន្លឿនវាបន្ទាប់ពីការវាយប្រហារដោយក្រុមហាម៉ាស់នៅថ្ងៃទី៧ ខែតុលា និងការទម្លាក់គ្រាប់បែកជាបន្តបន្ទាប់របស់អ៊ីស្រាអែលទៅលើតំបន់ហ្គាហ្សា។

ការស៊ើបអង្កេតកាន់តែខ្លាំងឡើងនៅក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ជាមួយនឹងការសម្រេចចិត្តរបស់ Khan ក្នុងការស្វែងរកដីកាសម្រាប់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់អ៊ីស្រាអែល និងក្រុមហាម៉ាស ប៉ុន្តែបានបន្តពិនិត្យមើលឧក្រិដ្ឋកម្មដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់មួយចំនួនទៀត ទាំងនៅក្នុងការវាយលុក Gaza និងនៅតំបន់ West Bank ដែលជាកន្លែងមានការកើនឡើងនៃអំពើហិង្សាអ្នកតាំងលំនៅរបស់អ៊ីស្រាអែល និងប្រតិបត្តិការយោធាដ៏សាហាវ។ យ៉ាងណាមិញតុលាការមិនបានឆ្លើយតបនឹងសំណើសុំការអត្ថាធិប្បាយទេ។

គួររំឭកផងដែរថា ជម្លោះនៅមជ្ឈិមបូព៌ាបានបំផ្លាញជីវិតមនុស្សរាប់មិនអស់ ហើយឈុតឆាករន្ធត់ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ មកពីតំបន់ Gaza និងអ៊ីស្រាអែល បានលងបន្លាចមនុស្សរាប់លាននាក់ជុំវិញពិភពលោក។

ប្រភព៖ The Guardian