ការចុះចេញពីតំណែងរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីសិង្ហបុរី លោកLee Hsien Loong គឺជាចុងបញ្ចប់នៃយុគសម័យនយោបាយត្រកូល Lee

លោក Lee Hsien Loong នាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលកាន់អំណាចយូរឆ្នាំរបស់សិង្ហបុរីកំពុងចុះចេញពីតំណែងដែលជាការបញ្ចប់យុគសម័យនយោបាយសម្រាប់ប្រទេសកោះមួយនេះ។ បន្ទាប់ពីកាន់អំណាចរយៈពេល ២០ ឆ្នាំ លោក Lee នឹងប្រគល់តំណែងជាផ្លូវការទៅឱ្យឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុ Lawrence Wong នៅយប់ថ្ងៃពុធ ទី១៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤នេះ។

ចាប់តាំងពីក្លាយជាប្រទេសឯករាជ្យនៅឆ្នាំ ១៩៦៥ សិង្ហបុរីមាននាយករដ្ឋមន្ត្រីតែបីប៉ុណ្ណោះ ដែលទាំងអស់មកពីគណបក្សសកម្មភាពប្រជាជន (PAP) ដែលកំពុងកាន់អំណាច។ ទីមួយគឺឪពុករបស់លោក Lee គឺលោក Lee Kuan Yew ដែលត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាស្ថាបនិកនៃប្រទេសសិង្ហបុរីទំនើប និងបានដឹកនាំប្រទេសអស់រយៈពេល ២៥ ឆ្នាំ។ ក្រុមអ្នកវិភាគនិយាយថា ការផ្លាស់ប្តូរនេះបង្ហាញពីការវិវត្តនៃការដឹកនាំនយោបាយរបស់ប្រទេសសិង្ហបុរី នៅពេលដែលវាបានរើចេញពីស្រមោលនៃគ្រួសារ Lee ទោះបីជាលោក Lee នឹងបន្តនៅក្នុងគណៈរដ្ឋមន្ត្រីជារដ្ឋមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក៏ដោយ។

កាលពីចុងសប្តាហ៍នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ចុងក្រោយរបស់លោកក្នុងនាមជានាយករដ្ឋមន្ត្រីជាមួយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយក្នុងស្រុក លោកបានថ្លែងអំណរគុណដល់ប្រជាជនសិង្ហបុរីសម្រាប់ការគាំទ្ររបស់ពួកគេ។ លោកបាននិយាយថា “ខ្ញុំមិនបានព្យាយាមរត់ឱ្យលឿនជាងអ្នកផ្សេងទេ។ ខ្ញុំបានព្យាយាមនាំមនុស្សគ្រប់គ្នាឱ្យរត់ជាមួយខ្ញុំ” ។ “ហើយខ្ញុំគិតថាយើងទទួលបានជោគជ័យ” ។

លោក Lee បានចូលរួមនយោបាយក្នុងឆ្នាំ១៩៨៤ ក្នុងនាមជាអ្នកគាំទ្រខណៈឪពុករបស់លោកនៅកាន់អំណាច។ លោកបានឡើងកាន់តំណែងក្រោមនាយករដ្ឋមន្ត្រីទីពីររបស់សិង្ហបុរី លោក Goh មុនពេលឡើងកាន់តំណែងក្នុងឆ្នាំ២០០៤។ ឆ្នាំដំបូងនៃអាជីពនយោបាយរបស់គាត់ត្រូវបានត្រូវបានត្រួតពិនិត្យយ៉ាងខ្លាំង។ ក្រុមអ្នករិះគន់បានចោទប្រកាន់គ្រួសារបក្ខពួកនិយម ហើយបាននិយាយថា ពួកគេកំពុងបង្កើតរាជវង្សនយោបាយ ដែលក្រុម Lees បានបដិសេធម្តងហើយម្តងទៀត។ ប៉ុន្តែជាងពីរទសវត្សរ៍ក្នុងនាមជាមេដឹកនាំប្រទេសសិង្ហបុរី លោក Lee បានធ្វើការឃ្លាំមើលសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសសិង្ហបុរី ខោយបានធ្វើពិពិធកម្ម និងជំរុញការអភិវឌ្ឍ ដោយសារកោះនេះបានប្រែក្លាយទៅជាមហាអំណាចហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ និងជាគោលដៅទេសចរណ៍កំពូល។ GDP សម្រាប់មនុស្សម្នាក់បានកើនឡើងទ្វេដងក្នុងរយៈពេល ២០ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក Lee ក៏ត្រូវបានគេសរសើរថាមានសមត្ថកិច្ចក្នុងការដឹកនាំប្រទេសឆ្លងកាត់វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចជាច្រើនវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុពិភពលោក និងជំងឺរាតត្បាតកូវីដ។

នៅក្នុងភូមិសាស្ត្រនយោបាយអន្តរជាតិ លោក Lee បានថ្លឹងថ្លែងយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្ននូវទំនាក់ទំនងរបស់សិង្ហបុរីជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិន ចំពេលប្រទេសមហាអំណាចមានការប៉ះទង្គិចគ្នាកាន់តែខ្លាំងឡើងសម្រាប់ភាពស្មោះត្រង់នៅក្នុងតំបន់។ ទីបំផុតរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកក៏បានលុបចោលច្បាប់ប្រឆាំងការស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាដ៏ចម្រូងចម្រាសមួយ បន្ទាប់ពីមានការបញ្ចុះបញ្ចូលជាច្រើនឆ្នាំពីក្រុម LGBTQ ទោះបីជាសេរីភាពនៃការនិយាយនៅតែត្រូវបានរឹតបន្តឹងយ៉ាងតឹងរ៉ឹងក៏ដោយ។ ជាមួយនឹងត្រកូលនយោបាយរបស់គាត់ លោក Lee ជាទូទៅត្រូវបានប្រជាជនសិង្ហបុរីស្រលាញ់ចូលចិត្តយ៉ាងខ្លាំង។ លោកបានជាប់ចំណាត់ថ្នាក់កំពូលនៃការស្ទង់មតិរបស់អ្នកនយោបាយដ៏មានប្រជាប្រិយបំផុតរបស់ប្រទេសសិង្ហបុរី ហើយមណ្ឌលបោះឆ្នោតរបស់គាត់ទទួលបានសំឡេងឆ្នោតខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងការបោះឆ្នោតជាបន្តបន្ទាប់ ប៉ុន្តែលោកមិនបានគេចផុតពីការរិះគន់ឬការចម្រូងចម្រាសឡើយ។

ការសម្រេចចិត្តរបស់រដ្ឋាភិបាលរបស់គាត់ក្នុងការអនុញ្ញាតឱ្យមានជនអន្តោប្រវេសន៍មួយចំនួនធំដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាកង្វះកម្លាំងពលកម្មនៅចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ២០០៩ បានបង្កឱ្យមានការមិនសប្បាយចិត្តយ៉ាងខ្លាំង។ នៅពេលដែលសិង្ហបុរីក្លាយជាអ្នកមាន វិសមភាពសង្គមកើនឡើង ហើយគម្លាតប្រាក់ចំណូលកាន់តែធំ។ នៅក្រោមលោក Lee PAP បានទទួលចំណែកនៃការបោះឆ្នោតទាបបំផុតមិនធ្លាប់មាននៅក្នុងឆ្នាំ ២០១១ និងម្តងទៀតនៅឆ្នាំ ២០២០។ អ្នកជំនាញផ្នែកអភិបាលកិច្ចសិង្ហបុរី លោក Donald Low ដែលជាអ្នកសិក្សានៅសកលវិទ្យាល័យវិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យាហុងកុងបានកត់សម្គាល់ថា “កេរដំណែលសំខាន់របស់ Lee Hsien Loong នឹងក្លាយជាវិធីដែលគាត់បញ្ចូលថាមពលសេដ្ឋកិច្ច” ។ “ប៉ុន្តែនៅក្នុងពាក់កណ្តាលដំបូងនៃអាណត្តិរបស់គាត់ បាននាំឱ្យមានការមិនសប្បាយចិត្តចំពោះការកើនឡើងនៃវិសមភាព វត្តមានកាន់តែខ្ពស់របស់ជនបរទេស ការប្រកួតប្រជែងសម្រាប់ការងារ ការកកស្ទះ និងការថយចុះសក្តានុពលនៃអត្តសញ្ញាណសញ្ជាតិ”។

អ្នកធ្វើអត្ថាធិប្បាយនយោបាយ លោក Sudhir Vadaketh បាននិយាយថា រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក Lee គឺ “មិនទាន់បានត្រៀមខ្លួនទាំងស្រុង ដើម្បីសម្រួលដល់ជនអន្តោប្រវេសន៍ខ្ពស់ ដែលពួកគេចាត់ទុកថាចាំបាច់សម្រាប់ការជំរុញរបស់ពួកគេឱ្យក្លាយជាទីក្រុងសកលមួយ”។

លោក Vadaketh ដែលគ្រប់គ្រងទស្សនាវដ្ដីព័ត៌មានឯករាជ្យ Jom បាននិយាយថាដោយ “បរាជ័យក្នុងការទទួលបានការទិញចូល” ពីប្រជាជនសិង្ហបុរីពួកគេបានបង្កើត “ទម្រង់អាក្រក់នៃការរើសអើងពូជសាសន៍” ដែលបន្តរហូតដល់សព្វថ្ងៃ។ ការស្ទង់មតិបង្ហាញខាងក្រៅថា ការកើនឡើងនៃចំនួនប្រជាជនសិង្ហបុរីមានអារម្មណ៍ថាការរើសអើងជាតិសាសន៍គឺជាបញ្ហា ជាពិសេសក្នុងអំឡុងពេលជំងឺរាតត្បាត។ អ្នកវិភាគខ្លះក៏និយាយដែរថា រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក Lee មិនទាន់បានដោះស្រាយឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់នូវបញ្ហារយៈពេលវែងដ៏ស្មុគស្មាញដែលពាក់ព័ន្ធនឹងលំនៅដ្ឋានសាធារណៈ ដែលប្រជាជនសិង្ហបុរីភាគច្រើនរស់នៅនោះទេ។ ការសន្សំរបស់មនុស្សជាច្រើនត្រូវបានវិនិយោគលើផ្ទះល្វែងទាំងនេះដែលត្រូវបានជួលពីរដ្ឋាភិបាលរយៈពេល ៩៩ ឆ្នាំ ហើយនឹងធ្លាក់ចុះតម្លៃ។

រដ្ឋាភិបាលបានទទួលស្គាល់បញ្ហាទាំងនេះ ហើយបានព្យាយាមដោះស្រាយពួកគេជាមួយនឹងច្បាប់តឹងរ៉ឹងលើការធ្វើអន្តោប្រវេសន៍ គម្រោងលំនៅដ្ឋានថ្មី និងការស្នើសុំធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពចំពោះច្បាប់ប្រឆាំងការរើសអើងជាតិសាសន៍។ នៅចំពោះមុខផ្ទាល់ខ្លួន ជម្លោះគ្រួសារឯកជនដ៏ក្ដៅគគុកលើផ្ទះដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ឪពុករបស់លោក Lee បានផ្ទុះឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ មួយឆ្នាំបន្ទាប់ពីលោក Lee Kuan Yew បានទទួលមរណភាព។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីបានធ្លាក់ចូលទៅក្នុងសមរភូមិសាធារណៈរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំជាមួយបងប្អូនបង្កើតរបស់គាត់។ នៅពេលមួយ បងប្អូនបង្កើតរបស់លោក Lee បានហៅគាត់ថាជា “កូនប្រុសដ៏ថោកទាប” ហើយបានចោទប្រកាន់ថាគាត់កំពុងទាញយកមរតកពីឪពុករបស់ពួកគេ ដើម្បីកសាងរាជវង្សនយោបាយ។ ពួកគេក៏បានចោទប្រកាន់ថា គាត់កំពុងបំពានអំណាចរបស់គាត់ហើយខ្លាចគាត់កំពុងប្រើ “សម្បត្តិរបស់រដ្ឋ” ប្រឆាំងនឹងពួកគេ។ សមាជិកមួយចំនួននៃគ្រួសាររបស់លោក Lee រួមទាំងបងប្រុសរបស់គាត់ឥឡូវនេះរស់នៅក្រៅប្រទេសក្នុងការនិរទេសខ្លួនឯងដោយសារការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ។ យ៉ាងណាមិញ លោក Lee បានបដិសេធរាល់ការចោទប្រកាន់ទាំងនេះ។ លោកក៏បាននិយាយដែរថាកូនៗរបស់លោកមិនចាប់អារម្មណ៍ក្នុងការចូលរួមនយោបាយទេ។

ឥឡូវនេះលោក Lee គ្រោងនឹងប្រគល់តំណែងទៅឱ្យលោក Wong ដែលជាអតីតសេដ្ឋវិទូ និងជាមន្ត្រីរាជការ ដែលនៅពេលនោះមានតួនាទីជាលេខាឯកជនសំខាន់របស់គាត់។ ប៉ុន្តែបុរសវ័យ ៥១ ឆ្នាំរូបនេះមិនមែនជាជម្រើសច្បាស់តាំងពីដំបូងឡើយ។ ជាងមួយទស្សវត្សមុន នៅពេលដែលក្រុមនយោបាយរបស់គាត់ ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា “4G” ឬភាពជាអ្នកដឹកនាំ PAP ជំនាន់ទី ៤ បានបង្ហាញខ្លួនជាលើកដំបូង ពួកគេត្រូវបានគេមើលឃើញក្នុងរូបភាពមិនល្អឡើយ។ រដ្ឋមន្ត្រីមួយរូបទៀតគឺលោក ហេង ស៊ុយគាត ត្រូវបានគេកំណត់ឲ្យឡើងកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ប៉ុន្តែនៅពេលដែលជំងឺរាតត្បាតឆ្លងដល់ប្រទេសសិង្ហបុរី លោក Wong បានសាងប្រជាប្រិយភាពខ្លាំង។ ក្នុងនាមជាសហប្រធាននៃក្រុមការងាររបស់រដ្ឋាភិបាល លោកបានក្លាយជាមុខមាត់សម្រាប់ប្រជាជនសិង្ហបុរី ដោយបានបង្ហាញខ្លួននៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានប្រចាំសប្តាហ៍ដោយស្ងប់ស្ងាត់ដោយពន្យល់ពីវិធានការណ៍ប្រឆាំងកូវីដ។
ក្រុមការងាររបស់លោក និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយក្នុងស្រុកបានសរសើររូបលោកគ្រប់រូប។

ដូចប្រជាជនសិង្ហបុរីភាគច្រើនដែរ គាត់ធំឡើងនៅក្នុងលំនៅដ្ឋានសាធារណៈ ហើយគាត់គឺជានាយករដ្ឋមន្ត្រីដំបូងគេដែលបានសិក្សានៅសាលាក្នុងស្រុកដែលមិនមែនជាឥស្សរជន។ គាត់បានសន្យាថានឹងកសាងប្រទេសសឹង្ហបូរីដែលរួមបញ្ចូលកាន់តែច្រើនជាមួយនឹងការគាំទ្រកាន់តែច្រើនសម្រាប់ប្រជាជនវ័យចំណាស់ និងអ្នកខ្វះខាត បន្ទាប់ពីលំហាត់ពិគ្រោះយោបល់ទូទាំងប្រទេសដែលគាត់បានចាប់ផ្តើម។ នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ថ្មីៗនេះជាមួយ The Economist លោកបានផ្តល់សញ្ញាថាមិនមានគម្លាតនៅក្នុងវិធីសាស្រ្តរបស់គាត់ចំពោះបញ្ហាគោលនយោបាយការបរទេសដ៏ធំបំផុតមួយសម្រាប់សិង្ហបុរី ទំនាក់ទំនងអាមេរិក និងចិន ដោយទទូចភាគីរដ្ឋាភិបាលជាមួយនឹងប្រទេសមហាអំណាចនោះទេ – ផ្ទុយទៅវិញគាត់បាននិយាយថាពួកគេនឹង “គាំទ្រសិង្ហបុរី” ។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មជ្ឈដ្ឋានភាគច្រើនយល់ថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែអំពាវនាវឲ្យមានការបោះឆ្នោតគណៈរដ្ឋមន្ត្រីថ្មីនៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ក្រោយ។ វានឹងក្លាយជាការសាកល្បងនយោបាយដ៏ធំបំផុតរបស់លោក Wong ដោយទៅបោះឆ្នោតជាសាធារណៈជាលើកដំបូងក្នុងនាមជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ខណៈដែលប្រជាជនសិង្ហបុរីសម្រេចចិត្តផ្ញើលើអនាគតរបស់ពួកគេនៅក្នុងសម័យក្រោយលោក Lee ។

ប្រភព៖ BBC