មនុស្សជំនិតរបស់លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី និងជាមេដឹកនាំគាំទ្រលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដ៏ធំបំផុត ក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា បានទទួលមរណភាពក្នុងវ័យ៩៧ ឆ្នាំ

លោក U Tin Oo អតីតប្រធានកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធភូមា និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ ដែលបានប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលគាបសង្កត់របស់ប្រទេសខ្លួន ដើម្បីក្លាយជាមេដឹកនាំចលនាគាំទ្រលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅទីនោះ បានទទួលមរណភាពកាលពីថ្ងៃសៅរ៍នៅទីក្រុង Yangon ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ក្នុងអាយុ ៩៧ ឆ្នាំ។

ជំនួយការផ្ទាល់របស់គាត់គឺ U Myint Oo បានបញ្ជាក់ពីការស្លាប់របស់គាត់នៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យ ថាលោកទិនអ៊ូ មាន បេះដូងខ្សោយ​ ហើយបានស្លាប់ដោយសារ ជំងឺខ្សោយតម្រងនោម និងជំងឺសួត។

ធ្លាប់ជាឥស្សរជនដ៏មានឥទ្ធិពលបំផុតម្នាក់ក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាឥឡូវនេះ លោក Tin Oo បានបង្កើតសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ ដែលជាគណបក្សប្រឆាំងដ៏សំខាន់របស់ប្រទេសជាមួយលោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី កំឡុងការបះបោរគាំទ្រលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដែលបរាជ័យយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរក្នុងឆ្នាំ១៩៨៨ ។

បីឆ្នាំក្រោយមក លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី បានទទួលរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាព ខណៈកំពុងស្ថិតនៅក្រោមការឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះ។ លោកស្រីត្រូវបានគេឃុំខ្លួនម្ដងទៀតហើយមិនច្បាស់ ថាតើលោកស្រីត្រូវបានគេជូនដំណឹងអំពីការស្លាប់របស់លោក Tin Oo ឬយ៉ាងណានោះទេ។

លោក Myint Oo បាននិយាយថា “លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី នឹងមានការសោកស្ដាយជាខ្លាំងនៅពេលដែលបានឮពីការស្លាប់របស់គាត់ ដោយសារតែលោកស្រីបានបាត់បង់មនុស្សជាទីទុកចិត្តម្នាក់”។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៣ លោកស្រីបានប្រាប់កាសែត New York Times ថា លោក Tin Oo គឺ “ដូចជាឪពុកសម្រាប់ខ្ញុំ” ។

លោក Tin Oo បានក្លាយជាអនុប្រធាន បន្ទាប់មកជាប្រធានគណបក្ស ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថា N.L.D. ដែលបានឈ្នះការបោះឆ្នោតក្នុងឆ្នាំ១៩៩០ ដោយចំនួនដ៏ច្រើន ប៉ុន្តែត្រូវបានរារាំងមិនឱ្យឡើងកាន់អំណាចដោយរបបយោធាដែលកំពុងកាន់អំណាច។ គាត់បានបន្តក្លាយជាអតីតមន្ត្រីយោធាម្នាក់ដែលបានណែនាំលោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី​ ក្នុងអំឡុងពេល១៥ឆ្នាំដែល លោកស្រីស្ថិតក្រោមការឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះ។

បន្ទាប់ពីការដោះលែងលោកស្រី និងការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលប្រជាធិបតេយ្យ ដែលបានបញ្ចប់ការគ្រប់គ្រងដោយយោធាជាច្រើនទសវត្សរ៍ លោក Tin Oo បានបន្តនិយាយអំពីសិទ្ធិមនុស្ស និងបញ្ហាទាក់ទងនឹងការអភិវឌ្ឍន៍របស់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។ លោកបានថ្លែងក្នុង សុន្ទរកថាមួយ ក្នុងសន្និសីទសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ក្នុងឆ្នាំ២០១៤ថា៖ « ដោយផ្ទាល់ខ្ញុំដឹងថាការផ្លាស់ប្តូរ គឺ ពិបាកណាស់»។

លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ខ្ញុំធ្លាប់ជាឧត្តមសេនីយ៍អ្នកទោសនយោបាយ ព្រះសង្ឃ និស្សិតច្បាប់មេធាវី និងជា សមាជិកស្ថាបនិកនៃគណបក្សនយោបាយ មួយ គឺ N.L.D.”។ “ខ្ញុំត្រូវប្រឈមមុខនឹងគ្រោះថ្នាក់ដែលខ្ញុំបានធ្វើចំពោះមនុស្សនៅពេលខ្ញុំបម្រើក្នុងជួរកងទ័ព។ ចំពោះបញ្ហានេះ ខ្ញុំបានសុំទោស និងប្តេជ្ញាខ្លួនឯង ចំពោះបុព្វហេតុសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ»។ លោកបន្តថា “ខ្ញុំស្រលាញ់យោធា ប៉ុន្តែខ្ញុំស្រលាញ់ប្រជាជនច្រើនជាង”។ នោះហើយជាមូលហេតុដែលខ្ញុំឈរក្បែរប្រជាជន។

លោក Tin Oo កើតនៅថ្ងៃទី១២ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩២៧ នៅទីក្រុងកំពង់ផែ Pathein តាមដងទន្លេ Pathein ភាគខាងត្បូងប្រទេសភូមាទៅកាន់ U Maung Kyaing អ្នកអង្កេតដីធ្លី និង Daw Mya Tin។ គាត់ជាកូនច្បងក្នុងចំណោមបងប្អូនប្រាំមួយនាក់។

លោក U Tun Myint អ្នកនាំពាក្យគណបក្សនយោបាយរបស់លោក បាននិយាយក្នុងបទសម្ភាសតាមទូរស័ព្ទថា៖« គាត់បានបម្រើប្រទេសរបស់គាត់តាំងពីគាត់មានអាយុ១៦ឆ្នាំ ដោយប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជប៉ុន ហ្វាស៊ីស និង កុម្មុយនិស្តចិន។ លោកបានទទួលងារខ្ពស់បំផុតក្នុងវិស័យយោធាគឺឋានន្តរស័ក្តិរបស់ Thura។

លោក ទិន អ៊ូ បានចូលបម្រើយោធានៅឆ្នាំ ១៩៤៦ ជាអនុសេនីយ៍ទោ និងឡើងជាមេបញ្ជាការកងវរសេនាតូចនៅឆ្នាំ ១៩៥១។ គាត់ត្រូវបានគេតែងតាំងសម្រាប់យុទ្ធនាការឈានមុខគេប្រឆាំងនឹងសហភាពជាតិ Karen និងក្រុមជនជាតិភាគតិចប្រដាប់អាវុធផ្សេងទៀត ក៏ដូចជាប្រឆាំងនឹងបក្សកុម្មុយនិស្តភូមា។ លោកជាមេបញ្ជាការកងកំលាំងប្រដាប់អាវុធ ក្នុងអំឡុងការបង្ក្រាបយ៉ាងបង្ហូរឈាមលើការតវ៉ារបស់និស្សិតជុំវិញពិធីបុណ្យសពលោក អ៊ូ ថាន អតីតអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៤។

នៅឆ្នាំ ១៩៧៦ ចំពេលដែលអ្នកវិភាគមួយចំនួនមើលឃើញថាជាការតស៊ូអំណាច លោក ទិន អូ ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទពុករលួយ និងចូលរួមក្នុងរដ្ឋប្រហារដែលត្រូវបានរំសាយ។ គាត់ត្រូវបានជាប់គុករហូតដល់ឆ្នាំ១៩៨៩ នៅពេលដែលគាត់ត្រូវបានដោះលែងជាផ្នែកមួយនៃការលើកលែងទោសទូទៅ។ តមកគាត់ត្រូវបានចាប់ខ្លួនម្ដងទៀតក្នុងមួយទសវត្សរ៍​​ ក្រោយមកសម្រាប់សកម្មភាពប្រឆាំង របស់គាត់ ហើយត្រូវបានជាប់ពន្ធនាគារជាច្រើនឆ្នាំបន្ថែមទៀត​ និងស្ថិតក្រោមការឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះ។

នៅឆ្នាំ២០១៥ N.L.D.បានឈ្នះការបោះឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដជាលើកដំបូងរបស់ប្រទេស ហើយបានចាប់ផ្តើមធ្វើការផ្លាស់ប្តូរដ៏លំបាកពីក្រុមប្រឆាំងទៅជាគណបក្សកាន់អំណាច។ គណបក្សនេះបានទទួលជ័យជម្នះលើសលប់នៅក្នុងការបោះឆ្នោតលើកទីពីរក្នុងឆ្នាំ២០២០។ ប៉ុន្តែវាត្រូវបានបណ្តេញចេញពីរដ្ឋប្រហារនៅឆ្នាំបន្ទាប់។ ការបះបោរទូទាំងប្រទេស និងការបង្ក្រាបដោយហិង្សានៅតែបន្តកើតមាន។

គួរបញ្ជាក់ថា នៅពេលដែលលោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងកាត់ទោសក្នុងសំណុំរឿងជាច្រើន ដែលហាក់បីដូចជាមានចេតនាចង់ឃុំខ្លួននាងដោយគ្មានកំណត់លោកទិនអ៊ូ​ ត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យនៅក្នុងផ្ទះរបស់លោកហើយបន្តនិយាយគាំទ្រលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ រហូតដល់ពេលលោកទទួលមរណភាពនៅវ័យ៩៧ឆ្នាំនេះ។

ប្រភព៖ New York time