អ្នកជំនាញផ្នែកច្បាប់និយាយថា យុទ្ធនាការរបស់អ៊ីស្រាអែលប្រឆាំងនឹង ICC អាចជា “ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងយុត្តិធម៌”

អ្នកជំនាញផ្នែកច្បាប់បាននិយាយថា កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ទីភ្នាក់ងារស៊ើបការណ៍សម្ងាត់របស់អ៊ីស្រាអែល ក្នុងការប្រឆាំងលើតុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ (ICC) អាចជា “បទល្មើសប្រឆាំងនឹងការគ្រប់គ្រងយុត្តិធម៌” ហើយគួរតែត្រូវបានស៊ើបអង្កេតដោយប្រធានរដ្ឋអាជ្ញារបស់ខ្លួន។

ឆ្លើយតបទៅនឹងការលាតត្រដាងអំពីប្រតិបត្តិការឃ្លាំមើល និងចារកម្មរបស់អ៊ីស្រាអែលប្រឆាំងនឹង ICC អ្នកជំនាញច្បាប់អន្តរជាតិឈានមុខគេជាច្រើនបាននិយាយថា ការប្រព្រឹត្តនៃសេវាស៊ើបការណ៍សម្ងាត់របស់អ៊ីស្រាអែលអាចឈានដល់បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ។ ការលាតត្រដាងអំពីយុទ្ធនាការរយៈពេលប្រាំបួនឆ្នាំរបស់អ៊ីស្រាអែលប្រឆាំងនឹងតុលាការត្រូវបានបោះពុម្ពផ្សាយកាលពីថ្ងៃអង្គារ ដោយបានរៀបរាប់លម្អិតអំពីរបៀបដែលភ្នាក់ងារស៊ើបការណ៍សម្ងាត់របស់ប្រទេសនេះត្រូវបានដាក់ពង្រាយដើម្បីឃ្លាំមើល លួច បង្កើតសម្ពាធ លាបពណ៌ និងចោទប្រកាន់ថាគំរាមកំហែងដល់បុគ្គលិកជាន់ខ្ពស់របស់ ICC ។

រដ្ឋអាជ្ញារបស់ ICC លោក Karim Khan កាលពីសប្តាហ៍មុនបានប្រកាសថា លោកកំពុងស្វែងរកដីកាចាប់ខ្លួនពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម និងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិសម្រាប់ក្រុមហាម៉ាស និងមេដឹកនាំអ៊ីស្រាអែល។ ការសម្រេចចិត្តស្វែងរកដីកាប្រឆាំងនឹងនាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល លោក Benjamin Netanyahu និងរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិ Yoav Gallant គឺជាលើកទីមួយហើយដែលរដ្ឋអាជ្ញា ICC ចាត់វិធានការប្រឆាំងនឹងមេដឹកនាំនៃសម្ព័ន្ធមិត្តលោកខាងលិចដ៏ជិតស្និទ្ធមួយ។

មុនការបើកសវនាការកាលពីថ្ងៃអង្គារ លោក Khan បានចោទប្រកាន់ថាការប៉ុនប៉ងមិន ច្បាស់លាស់ក្នុងការ “រារាំងបំភិតបំភ័យ ឬ ជះឥទ្ធិពលមិនសមរម្យដល់មន្ត្រីរបស់តុលាការ នេះ” ត្រូវបានធ្វើឡើងរួចហើយ ដោយភាគី មិនបញ្ចេញឈ្មោះ។ ការប្រព្រឹត្តបែបនេះអាចបង្កើតជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌតាមមាត្រា ៧០ នៃលក្ខន្តិកៈរបស់តុលាការ ដែលទាក់ទងនឹងការគ្រប់គ្រងយុត្តិធម៌។

លោក Matt Cannock ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌល Amnesty International សម្រាប់យុត្តិធម៌អន្តរជាតិនៅទីក្រុងឡាអេ បាននិយាយថា “វាច្បាស់ណាស់ថាឧទាហរណ៍ជាច្រើនដែលបានគូសបញ្ជាក់នៅក្នុងរបាយការណ៍នឹងស្មើនឹង [មាត្រា ៧០ បទល្មើស]។ ការចោទប្រកាន់ បែបនេះគួរត្រូវបានលើកឡើងប្រឆាំងនឹងអ្នក ណា ដែលបានព្យាយាមរារាំងបំភិតបំភ័យដល់មន្ត្រី របស់ ICC»។

អ្នកជំនាញ ICC ម្នាក់ទៀតគឺលោក Mark Kersten ដែលជាជំនួយការសាស្រ្តាចារ្យផ្នែកច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌនៅសាកលវិទ្យាល័យ Fraser Valley ក្នុងប្រទេសកាណាដា បាននិយាយថា “វាពិបាកក្នុងការស្រមៃមើលថាតើអ្វីដែលអាចជាការប៉ុនប៉ងដោយចេតនាក្នុងការជ្រៀតជ្រែកដោយខុសឆ្គងនៅក្នុងដំណើរការព្រះរាជអាជ្ញា”។

អ្នកនាំពាក្យការិយាល័យរបស់លោក Netanyahu បាននិយាយថា សំណួរ និងសំណើសុំការអត្ថាធិប្បាយរបស់ Guardian គឺ “ពោរពេញទៅដោយការចោទប្រកាន់មិនពិត និងគ្មានមូលដ្ឋានជាច្រើន ដែលមានន័យថាធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់រដ្ឋអ៊ីស្រាអែល”។

ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន រួមជាមួយរដ្ឋាភិបាលអង់គ្លេស និងអាល្លឺម៉ង់ បានប្រឆាំងការសម្រេចចិត្តរបស់លោក Khan ក្នុងការស្វែងរកដីកាចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំអ៊ីស្រាអែល។ សមាជិកគណបក្សសាធារណរដ្ឋមួយចំនួននៃសភាអាមេរិកបានអំពាវនាវឱ្យដាក់ទណ្ឌកម្មប្រឆាំងនឹង ICC ជាការឆ្លើយតប ប៉ុន្តែសេតវិមានបាននិយាយកាលពីថ្ងៃអង្គារថា ខ្លួននឹងមិនធ្វើដូច្នេះទេ។

ដោយឡែក កាលពីថ្ងៃអង្គារ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសអាមេរិក លោក Matthew Miller បាននិយាយថា លោកបានអានរបាយការណ៍របស់ Guardian ហើយថាសហរដ្ឋអាមេរិកប្រឆាំងនឹង “ការគំរាមកំហែង ឬការបំភិតបំភ័យ” ប្រឆាំងនឹងសមាជិកនៃតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ។ លោកបាននិយាយថា “ខ្ញុំមិនចង់សន្មត់អំពីអ្វីដែលសហរដ្ឋអាមេរិកអាច ឬមិនអាចធ្វើឡើយ” ប៉ុន្តែជាការពិតណាស់ យើង នឹងប្រឆាំងនឹងការគំរាមកំហែង ឬការបំភិត បំភ័យប្រឆាំងនឹងមន្ត្រីសាធារណៈណាមួយ»។

អ្នកជំនាញជាច្រើនបាននិយាយថា រដ្ឋជាសមាជិកទាំង១២៤ របស់ ICC ត្រូវតែធ្វើសកម្មភាព ដើម្បីផ្ញើសារច្បាស់លាស់ទៅកាន់តួអង្គដែលប៉ុនប៉ងបំផ្លាញការងាររបស់តុលាការ។

លោក Danya Chaikel តំណាងសហព័ន្ធអន្តរជាតិសម្រាប់សិទ្ធិមនុស្សប្រចាំ ICC បាននិយាយថា “ការចោទប្រកាន់ទាំងនេះគួរតែជាការដាស់តឿនសម្រាប់រដ្ឋភាគីចំពោះអ្វីដែលមានជាប់ពាក់ព័ន្ធ។ ពួកគេ ត្រូវ ប្រមូលផ្តុំ គ្នា គាំទ្រ តុលាការ ដែល ពួកគេ បាន បង្កើតឡើង។ ដើម្បីរក្សាប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ចាំបាច់ត្រូវការពារពីការគំរាមកំហែង ជាពិសេសការគំរាមកំហែងធ្ងន់ធ្ងរប្រឆាំងនឹងអ្នកដែលមានទំនួលខុសត្រូវខ្ពស់ក្នុងការធ្វើការសម្រាប់យើងទាំងអស់គ្នា ដើម្បីកាត់ទោសឧក្រិដ្ឋកម្មដ៏អាក្រក់បំផុតដែលគេស្គាល់ចំពោះមនុស្សជាតិ។

មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ប៉ាឡេស្ទីន ដែលសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ដើម្បីនិយាយដោយសេរី បាននិយាយថា “យុទ្ធសាស្ត្រដែលធ្លាប់ប្រើប្រឆាំងនឹងប៉ាឡេស្ទីនដែលកំពុងស្ថិតក្រោមការកាន់កាប់ ឥឡូវនេះត្រូវបានប្រើប្រាស់ប្រឆាំងនឹងមន្ត្រីអន្តរជាតិមកពីស្ថាប័នសំខាន់ៗមួយចំនួនរបស់ពិភពលោក។ ការស៊ើបអង្កេតនេះបង្ហាញថា ជំនឿរបស់អ៊ីស្រាអែលលើនិទណ្ឌភាពរបស់ខ្លួនឥឡូវនេះហួសពីព្រំដែនរបស់ប៉ាឡេស្ទីន។ មន្ត្រីរូបនេះបានបន្តថា “សហគមន៍អន្តរជាតិឥឡូវនេះមានជម្រើសពីរ គឺការផ្លាស់ប្តូរផ្លូវ និងការពារច្បាប់អន្តរជាតិ និងស្ថាប័នអន្តរជាតិ ឬបំផ្លាញសណ្តាប់ធ្នាប់ដែលមានមូលដ្ឋានលើច្បាប់ ដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់ការការពារអ៊ីស្រាអែល។

Adil Haque សាស្ត្រាចារ្យច្បាប់នៅសាកលវិទ្យាល័យ Rutgers ក្នុងរដ្ឋ New Jersey បាននិយាយថា ដោយសារបទល្មើសមាត្រា ៧០ អនុវត្តលក្ខន្តិកៈរយៈពេលប្រាំឆ្នាំ ការិយាល័យរបស់រដ្ឋអាជ្ញាគួរតែផ្លាស់ប្ដូរយ៉ាងលឿន ប្រសិនបើខ្លួនចង់ស៊ើបអង្កេត ហើយរដ្ឋជាសមាជិកគួរតែផ្តល់ជំនួយរបស់ពួកគេ។ Haque បាននិយាយថា “នេះគឺជាអាកប្បកិរិយារបស់ក្រុមឧក្រិដ្ឋកម្ម មិនមែនជាការប្រព្រឹត្តរបស់រដ្ឋទេ។

នៅពេលសួរថាតើព្រះរាជអាជ្ញាកំពុងពិចារណាលើការស៊ើបអង្កេតមាត្រា ៧០ ទាក់ទងនឹងការលាតត្រដាងរបស់ Guardian ឬយ៉ាងណានោះ អ្នកនាំពាក្យការិយាល័យរបស់ Khan បាននិយាយថា ពួកគេមិនអាចធ្វើអត្ថាធិប្បាយលើសពីការព្រមានដែល Khan បានធ្វើឡើងក្នុងខែនេះថា “រាល់ការប៉ុនប៉ងដើម្បីរារាំង បំភិតបំភ័យ ឬឥទ្ធិពលមិនត្រឹមត្រូវដល់មន្ត្រីនៃតុលាការនេះត្រូវតែបញ្ឈប់ភ្លាម»។

ការស៊ើបអង្កេតរបស់ The Guardian កើតឡើងបន្ទាប់ពីសប្តាហ៍ដ៏ជូរចត់សម្រាប់អ៊ីស្រាអែលនៅលើឆាកអន្តរជាតិ។ការសម្រេចចិត្តដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមកក្នុងការស្វែងរកដីកាចាប់ខ្លួនលោក Netanyahu និង Gallant ត្រូវបានអនុវត្តនៅថ្ងៃសុក្រដោយសេចក្តីសម្រេចពីតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិដែលគ្រប់គ្រងវិវាទរវាងប្រទេសនានា ដោយបញ្ជាឱ្យបញ្ឈប់ការវាយលុកដ៏សាហាវរបស់អ៊ីស្រាអែលលើទីក្រុង Rafah ភាគខាងត្បូង Gaza ។

ក្នុងសប្តាហ៍ដដែលនោះ អៀរឡង់ ន័រវែស និង អេស្ប៉ាញ បានទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការនូវរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន។ អ៊ីស្រាអែលបានឆ្លើយតបដោយការកោះហៅឯកអគ្គរដ្ឋទូតរបស់ខ្លួនពីទីក្រុង Dublin ម៉ាឌ្រីដ និងអូស្លូ និងការកាត់ទុកចំណូលពន្ធពីអាជ្ញាធរប៉ាឡេស្ទីនពាក់កណ្តាលស្វយ័តរបស់ West Bank ។

មនុស្សប្រហែល ១២០០ នាក់ដែលភាគច្រើនជាជនស៊ីវិលត្រូវបានសម្លាប់នៅក្នុងការវាយលុករបស់ពួកហាម៉ាសនៅថ្ងៃទី ៧ ខែតុលាដោយ ២៥០ នាក់ទៀតត្រូវបានចាប់ធ្វើជាចំណាប់ខ្មាំង ហើយមនុស្សប្រហែល ៣៥,០០០ នាក់ត្រូវបានសម្លាប់ដោយអ៊ីស្រាអែលនៅក្នុងសង្រ្គាមដែលបន្តនៅហ្គាហ្សា នេះបើយោងតាមក្រសួងសុខាភិបាលប៉ាឡេស្ទីន។

គួរបញ្ជាក់ថា កិច្ចព្រមព្រៀងដោះលែងចំណាប់ខ្មាំងនិងអ្នកទោសនៅក្នុងខែវិច្ឆិកា បានដួលរលំបន្ទាប់ពីមួយសប្តាហ៍ហើយចាប់តាំងពីពេលនោះមកការចរចាបទឈប់បាញ់បានបង្កើតឡើងម្តងហើយម្តងទៀត។

ប្រភព៖ Guardian