អ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានប្រកាសថា រកឃើញភាពមិនធម្មតានៃសីតុណ្ហភាពសកលសម្រាប់ខែតុលា ហើយពិភពលោកនឹងឡើងកំដៅខ្លាំងជាងឆ្នាំណាៗទាំងអស់

អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ បានសន្និដ្ឋានថាឆ្នាំ២០២៣ នឹងក្លាយជាឆ្នាំក្តៅបំផុតនៅក្នុងកំណត់ត្រា។ កាលពីខែតុលាកន្លងទៅ ត្រូវបានគេចាត់ទុកថា ជាខែដែលក្តៅបំផុតក្នុងកំណត់ត្រាពិភពលោកដោយមានសីតុណ្ហភាព 1.7C លើសពីអ្វីដែលគេព្យាករណ៍។

តាមរយៈការដុតឥន្ធនៈហ្វូស៊ីល និងបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ មនុស្សធ្វើឱ្យមានការកើនឡើងនូវកម្ដៅក្នុងបរិយាកាស ដែលបានបង្កើនសីតុណ្ហភាពនៃភពផែនដីដល់ 1.2C ចាប់តាំងពីបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្មមក។ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានរកឃើញថា ភាពមិនធម្មតានៃសីតុណ្ហភាពសកលសម្រាប់ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ គឺខ្ពស់បំផុត។លោក Friederike Otto អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអាកាសធាតុនៅ Imperial College London បាននិយាយថា “ការពិតដែលថាយើងកំពុងឃើញកំណត់ត្រាឆ្នាំក្តៅនេះមានន័យថាកត់ត្រាទុក្ខវេទនារបស់មនុស្ស” ។ «នៅក្នុងឆ្នាំនេះ រលកកំដៅខ្លាំង និងគ្រោះរាំងស្ងួតបានធ្វើឱ្យកាន់តែអាក្រក់ទៅៗ ដោយសារសីតុណ្ហភាពខ្លាំងទាំងនេះបានបណ្តាលឱ្យមនុស្សរាប់ពាន់នាក់ស្លាប់ មនុស្សបាត់បង់ជីវភាពរស់នៅ ត្រូវជម្លៀសជាដើម។
នោះហើយជាមូលហេតុដែលកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសគឺជាសន្ធិសញ្ញាសិទ្ធិមនុស្ស ហើយការមិនធ្វើតាមគោលដៅនោះគឺជាការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំ»។

នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលនៅទីក្រុងប៉ារីសកាលពីប្រាំបីឆ្នាំមុន មេដឹកនាំពិភពលោកបានសន្យាថានឹងព្យាយាមបញ្ឈប់ការឡើងកំដៅផែនដីត្រឹម 1.5C នៅចុងសតវត្សន៍។ ប៉ុន្តែគោលការណ៍បច្ចុប្បន្នត្រូវបានកំណត់ដើម្បីកំដៅវាប្រហែល 2.4C ។ Akshay Deoras អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រស្រាវជ្រាវឧតុនិយមនៅសាកលវិទ្យាល័យ Reading បាននិយាយថា “ខែតុលាឆ្នាំ២០២៣ គឺជាឧទាហរណ៍ដ៏អកុសលមួយផ្សេងទៀតដែលបង្ហាញពីរបៀបដែលកំណត់ត្រាសីតុណ្ហភាពត្រូវបានបំបែក។ ការឡើងកំដៅផែនដីដោយសារតែការបង្កើនការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ និង El Niño នៅក្នុងមហាសមុទ្រត្រូពិចប៉ាស៊ីហ្វិក កំពុងវាយលុកលើភពផែនដីយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ»។

កំដៅកំណត់ត្រាកាលពីខែមុនបានធ្វើឱ្យអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រភ្ញាក់ផ្អើល។ ពួកគេរំពឹងថា សីតុណ្ហភាពខ្លាំងនឹងត្រូវបានជំរុញដោយការលាយឡំដ៏ខ្លាំងក្លានៃការបំពុលឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ការវិលត្រឡប់នៃគំរូអាកាសធាតុធម្មជាតិ El Niño និងកត្តាមួយចំនួនទៀត រួមទាំងការធ្លាក់ចុះនៃការបំពុលស្ពាន់ធ័រ និងការផ្ទុះភ្នំភ្លើងនៅតុងហ្គា។

Richard Allan អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអាកាសធាតុនៅសាកលវិទ្យាល័យ Reading បាននិយាយថា “មានតែការកាត់បន្ថយការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់យ៉ាងរហ័ស និងធំនៅគ្រប់វិស័យទាំងអស់ ទើបយើងអាចជៀសវាងស្ថានភាពដដែលៗនៃការបំបែកកំណត់ត្រាកំដៅទាំងនេះបាន។

(ប្រភព៖ THE GUARDIAN)